NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
165 - (1226) وحدثنا
زهير بن حرب.
حدثنا
إسماعيل بن
إبراهيم.
حدثنا
الجريري عن
أبي العلاء،
عن مطرف، قال:
قال لي عمران
ابن حصين:
إني
لأحدثك
بالحديث،
اليوم، ينفعك
الله به بعد
اليوم. واعلم
أن رسول الله
صلى الله عليه
وسلم قد أعمر
طائفة من أهله
في العشر. فلم
تنزل آية تنسخ
ذلك. ولم ينه
عنه حتى مضى
لوجهه. ارتأى
كل امرئ، بعد،
ما شاء أن
يرتئي.
[ش
(قد أعمر
طائفة من
أهله) أي أباح
لهم أن يحرموا
بالعمرة حين
أتوا ميقاتهم
ذا الحليفة].
{165}
Bsze Züheyr b, Harb
rivayet etti. (Dediki): Bize İsmail b. İbrahim rivayet etti. (Dediki): Bize
Cüreyrî, Ebû'I-AIâ'dan, o da Mutarrifden naklen rivayet etti. Mutarrif şöyle
demiş: Bana, Imrânu'bnü Husayn şunları söyledi:
«Sana, bugün öyle bir
hadîs rivayet edeceğim ki Allah, seni, onunla bundan sonra faydalandıracak.
Bilmiş ol ki Resûlullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) yakınlarından bir taifeye
Zi'l-Hicce'nin bu günü zarfında umre yapmayı mubah kılmış; bunu nesheden bir âyet
de inmemiştir. Kendisi de vefatına kadar bundan nehy etmemiştir. Ondan sonra
herkes istediği kadar kendi re'yi ile söz söyledi.
166 - (1226) وحدثناه
إسحاق بن
إبراهيم
ومحمد بن
حاتم. كلاهما
عن وكيع.
حدثنا سفيان
عن الجريري،
في هذا
الإسناد. وقال
ابن حاتم في
روايته: ارتأى
رجل برأيه ما
شاء. يعني عمر.
{166}
Bize, bu hadîsi İshâk b.
İbrahim ile Muhammed b. Hatim hep birden Vekî'den rivayet ettiler, (Dedilerki):
Bize Süfyân, Cüreyrî'den bu isnâdda rivayet etti.
İbni Hatim, kendi
rivayetinde Hz. Ömer'i kastederek: «Bir adam, kendi re'yi ile dilediği kadar
söz söyledi.» dedi.
167 - (1226) وحدثني
عبيدالله بن
معاذ. حدثنا
أبي. حدثنا شعبة
عن حميد بن
هلال، عن
مطرف. قال: قال
لي عمران بن
حصين:
أحدثك
حديثا عسى
الله أن ينفعك
به: إن رسول الله
صلى الله عليه
وسلم جمع بين
حجة وعمرة. ثم
لم ينه عنه حتى
مات. ولم ينزل
فيه قرآن
يحرمه. وقد
كان يسلم علي
حتى اكتويت.
فتركت. ثم
تركت الكي
فعاد.
[ش
(جمع بين حجة
وعمرة) أي أمر
بالجمع
بينهما. (وقد
كان يسلم علي
حتى اكتويت
فتركت. ثم
تركت الكي
فعاد) معنى
الحديث أن
عمران بن
الحصين رضي
الله عنه كانت
به بواسير.
فكان يصبر على
ألمها. وكانت
الملائكة
تسلم عليه.
فاكتوى
فانقطع
سلامهم عليه.
ثم ترك الكي
فعاد سلامهم
عليه].
{167}
Bana Ubeydullah b,. Muâz
rivayet etti; (Dediki): Bize babam rivayet etli. (Dediki): Bize Şu'be, Humeyd
b. Hilâl'den, o da Mutarrifden naklen rivayet eyledi. (Demiş ki): Bana,
îmrânu'bnü Husayn şunu söyledi:
«Sana, öyle bir hadîs
rivayet edeceğim ki Allah'ın, onunla seni faydalandırması ümid olunur. Resûlullah
(Sallallahu Aleyhi ve Sellem) haccla Umrenin arasını cem etmiştir. Sonra
vefatına kadar bundan nehy buyurmamış, bunu haram kılan bir Kur'ân ayeti dahî
inmemiştir. (Bir zamanlar) bana selam verenler olurdu. Nihayet ben dağla (nmak
suretiyle tedaviye kalkış) ınca selâm kesildi. Sonra dağlanmayı bıraktım, selam
verme işi yine avdet etti.»
(1226) حدثناه
محمد بن
المثنى وابن
بشار. قالا:
حدثنا محمد بن
جعفر. حدثنا
شعبة عن حميد
بن هلال. قال: سمعت
مطرفا قال:
قال لي عمران
بن حصيين.
بمثل حديث
معاذ.
{…}
Bize, bu hadîsi
Muhammedü'bnü'l-Müsenna ile İbni Beşşâr rivayet etiller. (Dediler ki): Bize
Mahammed b. Ca'fer rivayet etti, (Dediki): Bize Şu'be, Hunaeya b. Hilal'den
rivayet etti. Demişki: Ben, Mutarrîfi: Bana, İmranü'bnü Husayn anialtı...»
derken işittim.
Râvi, bu badîsi Muâz
hadîsi tarzında rivayet etmiştir.
168 - (1226) وحدثنا
محمد بن
المثنى وابن
بشار. قال ابن
المثنى: حدثنا
محمد بن جعفر
عن شعبة، عن
قتادة، عن
مطرف، قال:
بعث
إلي عمران بن
حصين في مرضه
الذي توفي
فيه. فقال: إني
كنت محدثك
بأحاديث. لعل
الله أن ينفعك
بها بعدي. فإن
عشت فاكتم
عني. وإن مت
فحدث بها إن شئت:
لإنه قد سلم
علي. واعلم أن
نبي الله صلى
الله عليه
وسلم قد جمع
بين حج وعمرة.
ثم لم ينزل فيها
كتاب الله،
ولم ينه عنها
نبي الله صلى
الله عليه
وسلم. قال رجل
فيها برأيه ما
شاء.
[ش
(فإن عشت
فاكتم عني)
أراد به الإخبار
بالسلام عليه.
لأنه كره أن
يشاع عنه ذلك
في حياته لما
فيه من التعرض
للفتنة].
{168}
Bize
Mahammedü'bnü'l-Müsenna ile İbni Beşşâr rivayet ettiler. İbni'l-Müsenna (Dediki): Bize Mahammed b. Ca'fer, Şu*be'den,
o da Katade'den, o da Mutarrif'den naklen rivayet etti. (Demişki): İmrânu'bnu
Husayn vefatına müncer olan hastalığında bana haber gönderdi de (Dediki): «Sana
bir takım hadîsler söyleyeceğim umulur ki benden sonra Allah seni onlardan
müstefid kıla! Şayet yaşarsam bunları benim namıma gizli tut. ölürsem dilediğin
takdirde (başkalarına) anlat!
Bana gerçekten selâm
verildi. Bir de Bilmiş ol ki Nebiyyullah (Sallallahu Aleyhi ve Selhm) Hacc ile
umreyi cem' etmiştir. Sonra bu babta ne Kitâbullah indi, ne de Nebiyyullah
(Sallallahu Aleyhi ve Sellem) nehiy buyurdu. (Yalnız) bir adam bu busûsta kendi
re'yi ile dilediğini söyledi.
169 - (1226) وحدثنا
إسحاق بن
إبراهيم.
حدثنا عيسى بن
يونس. حدثنا
سعيد بن أبي
عروبة عن
قتادة، عن
مطرف بن
عبدالله ابن
الشخير، عن
عمران بن
الحصين رضي
الله عنه. قال:
أعلم
أن رسول الله
صلى الله عليه
وسلم جمع بين
حج وعمرة. ثم
لم ينزل فيها
كتاب. ولم
ينهنا عنهما
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم. قال
فيها رجل
برأيه ما شاء.
{169}
Bize İshâk b. İbrâhim
rivayet etti. (Dediki): Bize İsa b. Yûnus rivayet etli. (Dediki): Bize Said b.
Ebî Arûbe, Katâde'den, o da Mutarrif b. Abdillâh b. Şihhîr'den o da İmrân b.
Hasayn (Radiyallahu anh)'dan naklen rivayet eyledi. Şöyle demiş:
«Bilmiş ol ki,
Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) hacc ile umreyi cem etmiştir. Sonra bu
babda ne kitap indi nede Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) bandan nehîy
buyurdu. (yalnız) bu hususta bir adam kendi re'yi ile dilediğini söyledi.
170 - (1226) وحدثنا
محمد بن
المثنى. حدثني
عبدالصمد.
حدثنا همام.
حدثنا قتادة
عن مطرف، عن
عمران بن حصين
رضي الله عنه.
قال:
تمتعنا
مع رسول الله
صلى الله عليه
وسلم. ولم ينزل
فيه القرآن.
قال رجل برأيه
ما شاء.
{170}
Bize
Muhammedü'bnü'l-Müsennâ rivayet etti. (Dediki): Bana Abdüssamed rivâyet etti,.
(Dediki): Bize Hemmâm rivayet etti. (Dediki): Bize Katade Mutarrif'den o da
İmrân b. Husayn (Radiyallahu anh)'dan naklen rivayet eyledi. Şöyle demiş:
« Biz Resulullah
(Sallallahu Aleyhi ve Sellem) ile birlikte temettu yaptık. Bu babta Kur'an
nâzil olmadı (Yalnız) bir adam kendi re'yi ile dilediğini söyledi»
171 - (1226) وحدثنيه
حجاج بن
الشاعر. حدثنا
عبيدالله بن عبدالمجيد.
حدثنا
إسماعيل بن
مسلم. حدثني
محمد بن واسع
عن مطرف بن
عبدالله بن
الشخير، عن
عمران بن حصين
رضي الله عنه،
بهذا الحديث.
قال: تمتع نبي
الله صلى الله
عليه وسلم
وتمتعنا معه.
{171}
Bana bu hadîsi Haccâc b.
Şair de rivayet etti. (Dediki): Bize Ubeydullah b. Ahdülmecid rivayet etti.
(Dediki): Bize İsmail b. Müslim rivayet etti. (Dediki): Bana Muhammed b. Vâsi,
Mutarrif b. Abdillâh b. Şihhîr'den, o da İmrân b. Husayn (Radiyallahu anh)'dan
bu hadisi rivayet eyledi. (Yalnız bu rivayette):
«Nebiyyullah (Sallallahu
Aleyhi ve Sellem) temettu yaptı; onunla birlikde biz de temettü' yaptık.»
demiş.
172 - (1226) حدثنا
حامد بن عمر
البكراوي
ومحمد بن أبي
بكر المقدمي.
قالا: حدثنا
بشر بن
المفضل. حدثنا
عمران بن مسلم
عن أبي رجاء.
قال: قال
عمران بن حصين:
نزلت آية
المتعة في
كتاب الله (يعني
متعة الحج).
وأمرنا بها
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم. ثم لم
تنزل آية تنسخ
آية متعة الحج.
ولم ينه عنها
رسول الله صلى
الله عليه وسلم
حتى مات. قال
رجل برأيه،
بعد، ما شاء
[ش (نزلت آية
المتعة) هي
قوله تعالى في
سورة البقرة: {
فإذا أمنتم
فمن تمتع
بالعمرة إلى
الحج فما
استيسر من
الهدي }. الآية.
والفاء في فمن
تمتع واقعة في
جواب إذا.
والفاء في فما
استيسر واقعة
في جواب من. أي
فإذا أمنتم
الإحصار من
عدو أو مرض،
بأن زال أو لم
يكن، فتمتعتم
بالعمرة إلى
وقت الحج،
فعليه ما تيسر
من الهدي. ومعنى
التمتع
بالعمرة
الاستمتاع والانتفاع
بالتقرب إلى
الله تعالى
بالعمرة إلى
وقت الحج. ثم
الانتفاع به
في وقته إن
كان قارنا.
ويسمى القرآن
أيضا التمتع،
بهذا المعنى.
أو عناه
الاستمتاع
بسبب العمرة
بالتحلل منها إلى
أن يحرم بالحج
إن كان
متمتعا., وعلى
كلا التقديرين
يلزمه هدي
شكرا لنعمة
الجمع بين النسكين،
يذبح يوم
النحر. وهو
معنى قوله:
فما استيسر من
الهدي].
{172}
Bize Hâmid b. Ömer el-Bekrâvî
ile Muhammed b. Ebi Bekr el-Mukaddemî rivayet ettiler. (Dedilerki): Bize Bişr
b. Mufaddal rivayet etti. (Dediki): Bize Imrân b. Müslim, Ebû Recâ'dan naklen
rivayet eyledi. (Demişki): Imrân b. Husayn şunu söyledi:
«Kıtabullahdakî müt'a
(yani hacc mutası) âyeti nazil oldu. Resulullah {Sallallahu Aleyhi ve Sellem)
dahi onu bize emir buyurdu. Sonra hacc müt'asını nesheden bir âyet inmediği
gibi Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)de vefatına kadar ondan nehî
buyurmadı. (Yalnız) bir adam ondan sonra kendi re'yi ile dilediğini söyledi.»
173 - (1226) وحدثنيه
محمد بن حاتم.
حدثنا يحيى بن
سعيد عن عمران
القصير. حدثنا
أبو رجاء عن
عمران بن حصين،
بمثله. غير
أنه قال:
وفعلناها مع
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم. ولم يقل:
وأمرنا بها.
{173}
Bana bu hadîsi Muhammed
b. Hatim de rivayet etti. (Dediki): Bize Yahya b. Sâîd, Imrân-ı Kasîr'den
rivayet etti. (Dediki): Bize Ebû Recâ' Imrân b. Husayn'dan bu hadîsin mislini
rivayet eyledi. Şu kadar var ki, O:
«Biz bunu Resulullah
(Sallallahu Aleyhi ve Sellem) ile birlikde yapmışızdır.» dedi; «Onu bize emir
buyurdu» demedi.
İzah:
Bu hadîsi Buhâri ile
Nesaî «Kitabü't-Tefsîr»de tahrîc etmişlerdir.
Hadîsin metninde, biri
sahâbî olmak üzere üç İmrân'ın bir araya gelmesi garîb tesadüflerdendir.
Hz. Imrân: «Nebi
(Sallallahu Aleyhi ve Sellem) hacc ile umreyi cem etti» sözünden «bu husûsda
emir verdi» mânâsını kasdetmiştir. «Bana selâm verenler olurdu.,.» cümlesinden
murâd: meleklerin selâmıdır. Hz. Imrân bâsûr illetine mübtelâ imiş. Onun
verdiği elem ve ıstıraba sabreder; melekler kendisine selâm verirlermiş.
Bilâhare bâsûru dağlamak sureti ile tedâvîye tevessül edince melekler selâmı
kesmişler. Tedaviden vaz geçince tekrar selâm vermeye başlamışlar. Bu husûsda
bizim söz söylemeye hakkımız yoktur. Cenabı Hak dilediği kulunu dilediği
şekilde imtihan ettiği gibi, kulun sabrına da dilediği şekilde mükâfat
verebilir. Hz. Imrân'ı da dünyâda meleklerine selâm verdirmek sûretîyle taltîf
buyurmuştur.
Hz. Imrân'ın gizli
tutulmasını istediği cihet meleklerin selâmıdır. Fitneye sebeb olur endîşesi
ile sağlığında bunu kimsenin duymamasını istemiştir.
«Bir adam»dan muradı:
Ulemâdan bâzılarına göre Hz. Osman, diğer bâzılarına göre Ömer. (Radiyallahu
anh)'dır. Çünkü bunların ikisi de temettu'a razı değildiler. Maksadlarının bunu
haram i'tikad etmek değil, halkı hacc ile Umreye teşvik olduğunu yukarıda
görmüştük.
«Mut'a ayeti»nden murâd:
Bakare süresindeki: «Mahsur kalmaktan emin olduğunuz vakit, kim hacc zamanına
kadar Umreden istifâde etmek isterse kolayına gelen hedy kurbanını kesmesi
îcâbeder.» âyet-i kerîmesidir. Umreden istifâde, hacc zamanına kadar Umre
yapmak sûretîyle ibâdette bulunmakla olur. Bu da ya hacc-ı kır'an veya hacc-ı
temettu'da mütesavverdir. Ve her iki takdirde de iki ibâdet ni'metini birden
nasîb eden Allah'a şükür için kurbân kesmek îcâb eder.
îmrân (Radiyallahu
anh)'ın: «Sana bir takım hadîsler söyleyeceğim» sözünden en az üç hadîs
söyleyeceği anlaşılırsa da o bunlardan yalnız birini yâni hacc ile Umrenin
beraberce yapılabileceğini bildiren hadîsi rivayet etmiş: Ötekilerini
söylememiştir. Meleklerin selâmı hadîs değildir.